Luyện kim là gì? Phân loại và vai trò của ngành luyện kim

Luyện kim là gì?

Luyện kim là lĩnh vực khoa học kĩ thuật và ngành công nghiệp điều chế các kim loại từ quặng hoặc từ các nguyên liệu khác, chế biến các hợp kim, gia công phôi kim loại bằng áp lực, bằng cách thay đổi các thành phần hoá học và cấu trúc để tạo ra những tính chất phù hợp với yêu cầu sử dụng.

Phân loại và vai trò của ngành luyện kim

1. Công nghiệp luyện kim đen

- Luyện kim đen là một trong những ngành quan trọng nhất của công nghiệp nặng. Sản phẩm chính của nó là gang và thép, nguyên liệu cơ bản cho ngành công nghiệp cơ khí và gia công kim loại để tạo ra tư liệu sản xuất, công cụ lao động, thiết bị toàn bộ và cả vật phẩm tiêu dùng. Ngành luyện kim đen còn cung cấp những cấu kiện bằng sắt- thép cho ngành xây dựng

- Hầu như tất cả các ngành kinh tế đều sử dụng sản phẩm của công nghiệp luyện kim đen. Kim loại đen chiếm khoảng 90% tổng khối lượng kim loại sản xuất ra trên thế giới. Chính sự thông dụng của nó trong sản xuất và đời sống đã làm tăng thêm tầm quan trọng của ngành công nghiệp này.

2. Công nghiệp luyện kim màu

Công nghiệp luyện kim màu gồm các xí nghiệp khai thác, làm giàu quặng sản xuất kim loại màu hợp kim và chế biến chúng thành sản phẩm. Đây là những kim loại không có chất sắt (như đồng, nhôm, thiếc, chì, kẽm, vàng...), trong đó nhiều kim loại có giá trị chiến lược. Các kim loại màu được phân thành 4 nhóm chính là kim loại màu cơ bản, kim loại màu hợp kim, kim loại màu quý và kim loại màu hiếm.

Các kim loại màu được sử dụng rộng rãi trong công nghiệp chế tạo máy, đặc biệt là chế tạo ô tô Máy bay kỹ thuật điện, điện tử, công nghiệp hoá chất và cả trong nhiều ngành kinh tế quốc dân khác như bưu chính viễn thông, thương mại...

Công việc chính của người làm trong ngành luyện kim

Công việc của người làm trong ngành luyện kim rất đa dạng và chuyên môn hóa vào các lĩnh vực khác nhau. Bạn có thể là nhà nghiên cứu, kỹ sư luyện kim, kỹ thuật viên hay nhà quản lý, nhà tư vấn và chuyển giao công nghệ v.v…

Tuy nhiên, tựu trung lại, người làm trong ngành luyện kim sẽ tham gia vào một hoặc một vài trong những công việc sau:

- Thiết kế nhà máy và các thiết bị luyện kim

- Lập các quy trình công nghệ và điều hành các quy trình đó để sản xuất ra các kim loại và hợp kim như: gang, thép, đồng, nhôm, vàng, bạc, các ferrô hợp kim…

- Nghiên cứu công nghệ luyện kim phi cốc và các công nghệ mới cho tương lai.

- Tạo hình các vật liệu kim loại: thép tấm, thép hình, thanh, chi tiết máy, tượng đài, các chi tiết lớn liền khối trong chế tạo tàu thủy, máy bay…

- Làm thay đổi cấu trúc, tính chất theo yêu cầu.

- Nghiên cứu, ứng dụng các công nghệ và thiết bị luyện kim tiên tiến, hiện đại.

 Nghiên cứu mô hình hóa các quá trình luyện kim

- Điều khiển các quá trình luyện kim bằng máy tính theo chương trình.

- Nghiên cứu tính chất luyện kim và sử dụng tối ưu nguồn tài nguyên thiên nhiên.

- Nghiên cứu tinh luyện, hợp kim hóa và xử lý nhiệt để sản xuất kim loại siêu sạch, siêu mịn và siêu bền.

- Nghiên cứu chế tạo các hợp kim đặc biệt và hợp kim chuyên dụng: Bền nóng, bền ăn mòn, chịu mài mòn, chịu va đập, chịu tải lớn, từ tính cao và phi từ, dẫn nhiệt, dẫn điện tốt và các nhiệt, cách điện, lành tính cho y tế, chống rung trước dao động, ghi nhớ hình cho kỹ thuật cao…

- Nghiên cứu các công nghệ xử lý chất thải và bảo vệ môi trường